• संस्था/संगठन/आंदोलन  –  वर्ष   –  संस्थापक/प्रवर्तक
  • रॉयल एशियाटिक सोसायटी  – 1784 ई. –  विलियम जोंस
  • आत्मीय सभा – 1814 ई०  – राजा राम मोहन राय
  • वेदांत कॉलेज  – 1825 – राजा राम मोहन राय
  • यंग बंगाल आंदोलन  – 1826 ई० –  हेनरी विवियन डिरोजियो
  • ब्रह्म समाज  – 1828 ई० –  राजा राम मोहन राय
  • तत्वबोधिनी सभा  – 1839 ई० –  देवेन्द्र नाथ टैगोर
  • परमहंस मंडली  – 1840 ई० – गोपाल हरि देशमुख
  • रहनुमाई मजध्यासन सभा – 1851 ई० –  दादा भाई नौरोजी
  • बालिका विद्यालय  – 1851 ई० – जयोतिबा फूले
  • मोहम्मडन एंग्लो लिटरेरी सोसायटी – 1863 ई० –  अब्दुल लतीफ
  • साइंटिफिक सोसायटी  – 1864 ई० –  सर सैय्यद अहमद खाँ
  • वेद समाज  – 1864 ई० –  के.के. श्रीधरालु नायडु
  • प्रार्थना समाज  – 1867 ई० – एम.जी.राणाडे, आत्माराम पांडुरंग
  • आर्य समाज  – 1875 ई० – दयानंद सरस्वती
  • थियोसोफिकल सोसायटी – 1875 ई० – ओ.एस.ओलकॉट, एच.पी. ब्लाटवस्की
  • दीनबंधु सार्वजनिक सभा – 1884 ई०  – ज्योतिबा फूले
  • देव समाज  – 1887 ई० – शिव नारायण आग्निहोत्री
  • वेलूर मठ  – 1887 ई० –  स्वामी विवेकानंद
  • गुरुकुल कांगड़ी  – 1902 ई० – स्वामी श्रद्धानंद
  • आत्म-सम्मान आंदोलन  – 1920 ई० – ई.बी. रामास्वामी नायर
  • राम-कृष्ण मिशन  – 1897 ई० –  स्वामी विवेकानंद।

Categorized in:

Tagged in: